De PaardenPsycholoog BLOG

2024-01-19

Het paard: werktuig of partner? Over emoties en psychische trauma’s bij paarden.

Ben je wel eens een paard tegen gekomen met een gedragsprobleem, zoals een angst ergens voor, werkweigering of dat het lijkt alsof het paard geen levenslust meer heeft?

In dit blog wil ik ingaan op de meest voorkomende psychische trauma’s bij paarden. Deze traumatische gebeurtenissen hebben het paard ertoe gebracht overlevingsstrategieën te ontwikkelen die door blijven werken in het latere leven, ook al weet het paard zelf niet eens meer waar het vandaan kwam. Deze overlevingsstrategieën zijn heel divers, van bokken of ander niet-werkwillend gedrag tijdens het rijden tot angst om de trailer op te gaan. Van een angst voor handschoenen of mannen tot stil in een hoekje staan afwachten in de box na gezadeld te zijn. Gedragingen waar eigenaren tegen aan lopen in het willen werken met hun paard en waarmee ze op zoek gaan naar oplossingen. En sommige komen dan bij bijvoorbeeld mij terecht in hun zoektocht naar antwoorden. 

De meest voorkomende psychische trauma’s bij paarden zijn terug te voeren naar de periode van afspenen tot en met de training ter verkoop van het paard. Zeg maar de ‘vroege training’ die een paard krijgt. Veulens die te vroeg worden afgespeend kunnen verlatingsangst ontwikkelen en de fokmerries kunnen hier ook schade van ondervinden in hun welbevinden en vertrouwen in de mens. Tijdens het zadelmak maken en de daarop volgende rij- of in tuig-training worden op sommige handels- en trainingsstallen, of door onkundige mensen die het zelf willen proberen, nog steeds technieken gebruikt die ik onder de noemer “breken” zet: zonder gedegen voorbereiding met rust, regelmaat en geduld wordt het zadel er op een dag botweg op gelegd, al dan niet in 1 ruk strak aangesnoerd en het dier mag aan de longe net zo lang bokken tot het zich gewonnen geeft. Daarna kruipt er een ruiter op die niet bang is te vallen en gaat men, eventueel met bijbehorende bijzetten, sporen en dergelijke, net zo lang door tot het dier wederom opgeeft. Gefeliciteerd: het paard is nu “zadelmak” en “ingereden” en tevens verknipt voor het leven. Niet alle handelstallen doen het zo rigoureus, maar nog steeds worden bij de vroege training veel stapjes, en vooral tijd, overgeslagen waardoor het paard angsten ontwikkelt, pijn ervaart, verdriet opbouwt of in woede ontsteekt. En die laatste zijn echt gevaarlijk. 

Maar ook het leven na deze vroege training, door amazones en ruiters die het paard zien als gebruiksobject, laat schade achter bij het paard. De wil om met mensen te werken, die bij bijna alle paarden van oudsher ingebakken zit, komt op de tocht te staan. Als de eigenaar geen oog heeft voor de emotionele kant van het dier en gedrag alleen maar ervaart als “lastig” “hij werkt me bewust tegen” “hij is stout/ dominant/ lui”, zal het dier zich steeds meer afsluiten voor deze eigenaar en geen stapje harder willen zetten. Waarom zou het paard ook, als er niet voldaan wordt aan wat het nodig heeft: liefde, aandacht, oog voor wie het paard is en zijn/haar behoeftes. Het paard is geen werktuig: het heeft een ziel, een persoonlijkheid, voorkeuren en afkeuren, emoties en gevoelens. 

Een paard kan niet huilen, maar moet dat verdriet allemaal wel ergens kwijt. En dat slaan ze op in de laag van verdriet, zoals ik dat noem en die ik kan voelen. Tijdens readings stroomt deze laag leeg en gaan we op zoek naar de oorzaak. Het is niet altijd makkelijk daar te komen, want paarden leven in het hier en nu en kijken niet snel terug. Met sommige van hun ervaringen snap ik dat laatste maar al te goed. Komen we dan bij de herkenning en erkenning van de oorzaak van het trauma, zijn daar ook vaak de beginselen van de gedragsproblemen terug te vinden. Overlevingstechnieken die het paard aangewend heeft om de angst, verdriet, moedeloosheid die het dier ervaarde te kunnen hanteren. Deze kan het paard dan gaan loslaten en er kan een fase van “healing” plaats vinden. Door de kennis over het verleden van het paard kan de eigenaar het dier beter begrijpen en een plan van aanpak kiezen, soms ondersteund door vormen van energetische therapie of anderszins. 

Of je nou “gelooft” in readings of niet, maakt mij echt niet uit. Maar 1 ding zou ik toch wel van alle lezers willen vragen: KIJK naar je paard. ZIE wie het werkelijk is. Welke gevoelens het heeft. Voldoe jij aan zijn/ haar emotionele en psychische behoeftes? Erken jij de partner die jouw paard is? Natuurlijk mag je een plan hebben, om de top te bereiken van jullie kunnen. Maar kijk ook of dat aansluit bij jouw paard. Is die top wel weggelegd, wordt het paard daar gelukkig van? En hoe zit dat plan in elkaar? Geef je jouw partner genoeg tijd om mee te gaan in dat plan? 

Wil je meer weten over readings en psychische problemen bij paarden, hou dan deze blog in de gaten. 

Wanda Meijer
De PaardenPsycholoog